ახალი წელთაღრიცხვის დასაწყისში თრიალეთის ქედის სამხრეთ კალთაზე, მთებით გარშემორტყმულ ფართო პლატოზე არსებობდა დასახლება ოძისი, რომელიც ალგეთის ხეობის ცენტრი და საქართველოში ქრისტიანობის გავრცელების ერთ-ერთი კერა იყო. 1795 წელს ძლიერი და მდიდარი ხეობა ირანელი დამპყრობლების სასტიკი ლაშქრობების შედეგად მთლიანად გაუკაცრიელდა. დღევანდელი დაბა მანგლისი უძველესი ოძისის ადგილზე XIX ს-ში გაჩნდა. თავდაპირველად ამ ტერიტორიაზე რუსეთის სამხედრო ნაწილების ბაზა იყო, სადაც ჯარისკაცები რეაბილიტაციას გადიოდნენ. განსაკუთრებულმა კლიმატურმა პირობებმა და წყაროებმა, რომლებიც მრავლად მოიპოვება დაბის ტერიტორიაზე, ჯერ კიდევ მაშინ მიიქცია ყურადღება. 1923 წელს მანგლისს ოფიციალურად მიანიჭეს კურორტის სტატუსი. იმავე წელს გაიხსნა პირველი დასასვენებელი სახლი ბავშვებისთვის, რომელსაც რამდენიმე წელიწადში ბავშვთა სანატორიუმი მიემატა. საბჭოთა პერიოდში დაბაში კვლავინდებურად ფუნქციონირებდა ამიერკავკასიის სამხედრო ოლქის ბაზა - სამხედრო ქალაქი საბჭოთა ოფიცრებისთვის და მათი შვილებისთვის, რომელიც 30 ჰექტარზე იყო გადაჭიმული. მანგლისი დღეს საკურორტო დაბაა. კურორტის სანიტარიული ზონის ფარგლებში, მანგლისის პლატოს ირგვლივ მთების ფერდობებზე 200 ჰექტარზე გადაჭიმული ფიჭვის ტყეა. პლატო ღიაა სამხრეთისკენ, რაც ჰაერის ზომიერ ვენტილაციას უზრუნველყოფს. მანგლისის ზომიერად თბილი და მშრალი კლიმატი რეკომენდებულია სასუნთქი გზების დაავადებების სამკურნალოდ და პროფილაქტიკისთვის. განსაკუთრებით სასარგებლოა გაზაფხულის მიწურული, ფიჭვის ყვავილობის და დამტვერვის დრო. დაბაში და მის შემოგარენში, ხევებსა და მთების ფერდობებზე მრავლად არის მტკნარი და მინერალური წყაროები, თუმცა მათი თვისებები ჯერჯერობთ მეცნიერულად შესწავლილი არ არის.

 

მდებარეობა: თრიალეთის ქედის სამხრეთ ფერდობები, მდ. ოძისის ხეობა.

მანძილი: თბილისიდან – 30 კმ.

სიმაღლე ზღვის დონიდან: 1204 მ.

რელიეფი: ბორცვებიანი პლატო.

კლიმატი: საშუალო მთის (ქვედა სარტყელი). ზამთარი ზომიერად ცივი, თოვლის საფარი მდგრადია დეკემბრიდან მარტის დასაწყისამდე. იანვრის საშუალო ტემპერატურა –2,20C. ზაფხული ზომიერად მშრალი, თბილი. აგვისტოს საშუალო ტემპერატურა 18,40C.

ნალექების საშ. წლიური რაოდენობა: 690 მმ.

ჰაერის საშ. წლიური ფარდობითი ტენიანობა: 72%.

მზის ნათების ხანგრძლივობა წელიწადში: 2200 სთ.

ბუნებრივი სამკურნალო ფაქტორი: საშუალო მთის ქვედა სარტყლის ჰავა.

მკურნალობის სახეობა: პასიური კლიმატოთერაპია.

სამკურნალო ჩვენებები: ფილტვის ტუბერკულოზური და არატუბერკულოზური ქრონიკული დაავადებები, ბრონქული ასთმა.