მღვიმე ,,აკაკი წერეთელი”

მღვიმე მდებარეობს მდინარე ყვირილას მარცხენა მხარეს, საჩხერის მუნიციპალტეტის სოფელ სარეკის ტერიტორიაზე, 

მღვიმე გამომუშავებულია ზედაცარცულ კირქვებში. მღვიმეში შესასვლელი არის კლდოვანი ფარდულით, დაღმავალფსკერიანი, კარსტული გვირაბებისგან შედგება. შემდეგ ეშვება ჩრდილო-დასავლეთით პალეო მდინარის მიმართულებით.

მღვიმეში ჰაერის ტემპერატურა არის 14 გრადუსი,  გაედინება პატარა ნაკადული, გვირაბის გაფართოებაში დიდ როლს თამაშობს დროებითი ღვარების ჭარბი ნაკადები.

ქიმიური ნალექებიდან გვხდება სტალაქტიტები, სტალაგმიტები, კალციტის მოფარდაგებანი, მექანიკურიდან – ნგრევის ადგილობრივი მასალა, გამოფიტვის პროდუქტები, დროებითი ნაკადების მიერ შემოტანილია ალუვიონი, აგრეთვე მღვიმეში გვხდება მდინარეული რიყნარი მასალა. ბინადრობენ ობობები, მცირეჯაგრიანი რგოლოვანი ჭიები, მრავალფეხიანები და სხვა ცოცხალი ორგანიზმები.

მღვიმის შესასვლელის სიმაღლე ზღვის დონიდან 455 მეტრი, შეფარდებითი სიმაღლე მდინარე ყვირილას დონიდან კი 75 მეტრი.  მღვიმის სიღრმე 12 მეტრია, ჯამური სიგრძე 45 მეტრი, სიგანე – მინიმალური 1 მ, მაქსიმალური 2,5 მ, სიმაღლე მინიმალური 0,5 მ, მაქსიმალური კი 5 მ, მღვიმე ოთხსართულიან სიღრუეს წარმოადგენს.

ჭიათურა-საჩხერის გზატკეცილიდან მღვიმისკენ მიმავალი გზა მიემართება სოფელ სარეკის მიმართულებით, სასოფლო გზიდან მღვიმისკენ მიემართება გრუნტის გზა, მანძილი 150 მეტრი. სოფელ სარეკის მაცხოვრებელ ბიძინა აბჟანდაძის საკარმიდამო ნაკვეთთან ახლოს არსებული კლდოვან ფადულში. მღვიმის ბოლომდე გასავლელად საჭიროა სპელეოლოგიური საჭურველი. მღვიმე გამოკვლეული იქნა 2015 წლის 23 თებერვალს ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის გეეომორფოლოგია, კარტოგრაფიის კათედრის ასისტენტ პროფესორის გიორგი დვალაშვილის მიერ, აკაკი წერთლის დაბადებიდან 175 და გარდაცვალებიდან 100 წლისთავთან დაკავშირებით ახალ აღმოჩენილ კარსტულ მღვიმეს ეწოდა აკაკი წერეთლის სახელი.