ლეჩხუმი დასავლეთ საქართველოს ისტორიულ-გეოგრაფიული მხარეა. მდებარეობს კავკასიონის ქედის

სამხრეთით, ლეჩხუმის, ეგრისისა და რაჭის ქედების თავშეყრის ადგილას და მოიცავს ცაგერის მუნიციპალიტეტის ტერიტორიას. სახელწოდება ლეჩხუმი მეგრული "ჩხომი“-სგან (თევზი) უნდა იყოს ნაწარმოები. მრავალი ისტორიული და ბუნებრივი ღირსშესანიშნაობებითგამორჩეული რეგიონი მნიშვნელოვანია რეკრეაციული თვალსაზრისითაც. მის ტერიტორიაზე აღმოჩენილი და გამოკვლეულია ლაშიჭალის, ალპანის, ახალჭალის, აღვი-ცაგერის, ლაძგვერიას, ძუღურის, უსახელოს და სხვა მინერალური სამკურნალო წყლები, რომლებიც სხვადასხვა დაავადებების სამკურნალოდ გამოიყენება. ცაგერიდან 20 კმ-ში მდებარე კლიმატურ-ბალნეოლოგიური კურორტი ლაშიჭალა გარშემორტყმულია ფოთლოვანი (წიფელი, მუხა) და წიწვოვანი (ფიჭვი, ნაძვი, სოჭო) ტყეებით დაფარული ლეჩხუმის ქედის ფერდობებით. აქ ათეული წლებია ფუნქციონირებს კეთილმოწყობილი კოტეჯები და სანატორიუმები სააბაზანო კორპუსითაა და დასასვენებელი ზონით. ბოლო წლებში მათ რამდენიმე საოჯახო სასტუმროც შეემატა. ლეჩხუმს სამეგრელოსგან ყოფს 10 კმ სიგრძისა და 7 კმ სიგანის ხვამლის მთა (ზ. დ. 2002 მ). კირქვებისგან აგებული კარსტული მასივის თხემიდან ნაქერალას ქედი, რაჭისა და ტყიბულის შემოგარენი, ლიხისა და აჭარა-იმერეთის მთებიც კი მოჩანს. ხვამლის ისტორია მითოლოგიიდან იღებს სათავეს: გადმოცემით, კოლხი მედეა აქ ამზადებდა თავის გრძნეულ წამლებს;

ქართული მითოლოგიური გმირი, ამირანი, ლეგენდის თანახმად, ხვამლის ერთ-ერთ ქვაბულში ყოფილა კლდეზე მიჯაჭვული... არქეოლოგებმა გამოქვაბულებში ქვის ხანის ადამიანის საცხოვრისები იპოვეს. მასივის სამხრეთის კედელზე 300 მ სიმაღლის ქარაფია, სადაც, მეცნიერთა ვარაუდით, მდებარეობს ხვამლის ისტორიული ქვაბ-სამალავი. ქართველი გეოგრაფი ვახუშტი ბატონიშვილიც ადასტურებს, რომ ომიანობის დროს ხვამლის გამოქვაბულებს ქართველი მეფეები განძსაცავად იყენებდნენ. ამ განძის საძიებლად XX ს-ში მასივზე რამდენიმე ექსპედიცია მოეწყო, თუმცა უშედეგოდ. აღდგომიდან ორმოცდამეცხრე დღეს, სულთმოფენობის რელიგიურ დღესასწაულზე, მთაზე სახალხო ზეიმი `ხვამლის დღესასწაული იმართება.