მდებარეობს მდინარე იზვარას (ყვირილის მარცხენა შენაკადი) ნაპირებზე. ჩრდილოეთით ესაზღვრება ყოფილი სოფლის იცქისის ნასახლარები და უზარმაზარ ფართობზე წარმოქმნილი ანთროპოგენული რელიეფი, ქვიშის კარიერი. სამხრეთით _ არგვეთის თემის სოფელი დურევი. დასავლეთით _ სოფლები არგვეთი  და მახათაური. აღმოსავლეთით ესაზღვრება სოფელი ცხამი.

სოფლის ყველაზე დაბალი ადგილია, მდინარე იზვარას ხეობაში, სოფლის ჩრდილოეთ_დასავლეთ ნაწილში, სიმაღლე 590 მეტრი,  მაქსიმალური ადგილია, უკიდურესი სამხრეთ_აღმოსავლეთი ნაწილი,  მდინარე იზვარასა და დურეულას (ყვირილის აუზი) წყალგამყოფი სერი, ზ. დ. 861 მეტრი. სოფელი დასავლეთიდან აღმოსავლეთისაკენ ვრცელდება საშუალოდ 3 კმ-ზე, ხოლო, ჩრდილოეთიდან სამხრეთისაკენ დაახლოებით 3 კმ-ზე. იტავაზას ცენტრის სიმაღლე ზ.დ. 640 მეტრია.

სოფელი ისტორიულ წყაროებში პირველად მოხსენებულიაXVIII საუკუნეში. სოფლის სახელწოდების შესახებ, ამ სოფლის მკვიდრმა ბეგლარ სპირიდონის_ძე ძინძიბაძემ გვიამბო საინტერესო თქმულება, რომლის მიხედვითაც, მებატონეს, თერჯოლის რაიონის სოფელ სანახშირედან გამოქცევია ძინძიბაძეების წინაპარი და დასახლებულა დღევანდელი სოფლის ტერიტორიაზე, ბატონის მოახლეებს გამოქცეული ყმა უნახავთ, ძინძიბაძე თავაზიანად მოპყრობია სტუმრებს, მათ კი ბატონისათვის გადაუცია _,,თქვენმა ყმამ ითავაზა, კარგად გაგვიმასპინძლდაო~, ბატონმაც აღარ შეავიწროვა და მისცა აქ დასახლების უფლება, სიტყვა ,,ითავაზადან’’ უნდა წარმოდგებოდეს სოფლის დღევანდელი სახელწოდებაც. სოფელში ყველაზე დიდი რაოდენობით ცხოვრობენ გოგობერიშვილები, აგრეთვე იაკობაშვილები, კომლაძე, ნადირაძე, ნოზაძე, შაორშაძე, ხარშილაძე, ცარციძე..

იტავაზა შედის არგვეთის თემში, მანძილი  ცენტრამდე 3 კმ-ია, ხოლო მანძილი ქ. საჩხერემდე 10 კმ-ი, სოფელში ცხოვრობს 259 კომლი 802 სული მაცხოვრებლით, გავრცელებული გვარია ძინძიბაძე (ეს გვარი გავრცელებულია სოფლებში: სვერი, ჩიხა, ჯალაურთა).

სოფლის ისტორიული ძეგლებიდან აღსანიშნავია შუა საუკუნეებში აგებული მთავარანგელოზის სახელობის ეკლესია.

იტავაზას გეოგრაფიული ადგილების სახელებია; გაბანდულა, გორგოთი,  სხალარი,  კაკვიტაური, ლაშე, ორტბები. სოფელში არის ბურნალისა და ჭილვანას წყაროები, აგრეთვე გორგოთის ტბა. გაედინება მდინარე იზვარა, მისი მარცხენა შენაკადი დურეულა და მღვრიაღელე. სოფლის მახლობლად არის ქვიშის საბადო. ქვიშა ეს არის წვრილმარცვლოვანი ფხვიერი დანალექი ქანი ან თანამედროვე ნალექი. შედგება სხვადასხვა მინერალის ან ქანის მომრგვალებული ან დაკუთხული მარცვლებისაგან (ზომა 0,1-1მმ ). წარმოშობის მიხედვით განარჩევენ: მდინარეულ, ტბიურ, ზღვიურ, ფლუვიოგლაციალურ და ეოლურ ქვიშებს; მინერალური შედგენილობის მიხედვით — კვარციან, გლაუკონიტ-კვარციან, მინდვრის შპატიან-კვარციან, ქარსიან და სხვა ქვიშებს. ჩვეულებრივ იყენებენ საშენ მასალად; კვარციან ქვიშებს — მინის, კერამიკისა და სამსხმელო წარმოებაში.

ავტორი: გიორგი დვალაშვილი

ყველა უფლება დაცულია