მდებარეობს მდინარე ყვირილის მარცხენა მხარეს, მდინარეების იზვარასა და ლაშურას (ყვირილის სისტემა) წყალგამყოფზე. ჩრდილოეთით ესაზღვრება მდინარე ყვირილის ალუვიური ვაკე, ჩიხის თემის  სოფელი ორღული. სამხრეთით _ სოფელი არგვეთი, დასავლეთით _ გორისის თემის  სოფელი გამოღმა არგვეთი, უკიდურეს ჩრდილო_დასავლეთით მერჯევის თემის  სოფელი ივანწმინდა, აგრეთვე სოფელ იცქისის ახალი დასახლება. აღმოსავლეთით _ მდინარე იზვარას ხეობით, ჭალის თემის სოფელი საკოხია, ხოლო სამხრეთ_აღმოსავლეთ ნაწილში ესაზღვრება ნასოფლარი იცქისი და კვარცის ქვიშის უზარმაზარი კარიერი.

სოფლის ყველაზე დაბალი ადგილია სოფლის ჩრდილო-დასავლეთ ნაწილში, მდინარე ყვირილის ხეობაში, სიმაღლე ზ.დ. 480 მეტრი, სავანის მაქსიმალური ადგილია, უკიდურესი სამხრეთი ნაწილი, საზ-ღვარი სოფელ არგვეთთან, მდინარე იზვარასა და ლაშურას წყალგამ-ყოფი ზ. დ. 590 მეტრი.

სავანე დასავლეთიდან აღმოსავლეთისაკენ ვრცელდება საშუალოდ 3-3,5 კმ-ზე, ხოლო, ჩრდილოეთიდან სამხრეთისაკენ დაახლოებით 3კმ-ზე. სავანის ცენტრის სიმაღლე ზ.დ. 500 მ.

სოფელი სავანე, აკაკი წერეთლის ყრმობის ნამდვილი აკვანია, სოფელი, სადაც იგრძნო მგოსანმა მიწის, ხალხის სიყვარული. პოეტი წერდა კიდეც: ,,საწერეთლოში, ზემო იმერეთში, ბევრი კარგი სოფელია და მათ შორის ურევია სავანეც, ...აქ ავიდგი მე ფეხი, აქ ამოვიდგი ენა და აქედანვე იწყება ჩემი მახსოვრობაც». სიტყვა სავანე მოსასვენებელ ადგილს ნიშნავს.

სავანე შედის არგვეთის თემში, მანძილი სოფელ არგვეთამდე 2 კმ.-ია, ხოლო მანძილი ქ. საჩხერემდე 6 კილომეტრია, ცხოვრობს 661 კომლი 2165 სულით. გავრცელე-ბული გვარებია: კომლაძე_92 კომლი, გაფრინდაშვილი_43, ჻ქვათაძე_26, ვაჭრიძე_23, მეცხვარიშვილი_22, ალავიძე_18, ქავთარაძე_17, ღონღაძე_21, ღუღუნიშვილი_9, მაკასარა-შვილი_12 კომლი.

სოფლის მეურნეობის ძირითადი დარგია მეცხოველეობა, მიწათმოქმედება, მოსახლეობის ნაწილი თვითნებურად დასა-ქმებულია ქვიშის კუსტრული წესით მოპოვებაში, სამწუხაროდ სოფელ სავანის რამდენიმე მაცხოვრებელი ტრაგიკულად დაიღუპა კვარცის ქვიშის მოპოვების დროს იცქისისა და იტავაზის ტერიტორიაზე, მოჰყვნენ უზარმაზარ, ჩამოშვავებულ ქვიშის მასაში. სოფელ სავანეში არის საჯარო სკოლა, აგრეთვე საბავშვო ბაღი.

სავანის წმინდა გიორგის ეკლესიის მახლობლად მდებარეობს დიდი ქართველი პოეტის აკაკი წერეთლის ძიძისეული კარ-მიდამო, XIX საუკუნის II ნახევრისათვის დამახასიათებელი საცხოვრებელი და სამეურნეო ნაგებობანი. იგი სრულ წარმოდგენას ქმნის იმ გარემოს შესახებ, სადაც მგოსანმა ბავშვობის წლები გაატარა. მნახველთა ინტერესი გაორმაგებულია იმ ადგილისადმი, სადაც აგებულია ქართული ხუროთმოძღვრების ძეგლი _სავანის ეკლესია, აგრეთვე დიდი აკაკის გამზრდელის ნაფუძარისადმი, სადაც დღეს აკაკის ძიძის სადუნიშვილების შთამომავალი, მხოლოდ ერთი კომლი - გენადი სადუნიშვილი სახლობს.

აკაკის ძიძისეული კარმიდამოდან დასავლეთით, 300 მეტრში აგებულია სავანის გიორგისეულის ეკლესია, რომელიც თავისუფალ ჯვრის ტიპს მიეკუთვნება და აშენებულია XI_XII  ს., კედლის მხატვრობა მიეკუთვნება XVII  ს. ფრესკები ცუდად არის შემონახული, მიწისძვრამ დაუზიანა გუმბათი, ტაძარი რესტავრირებულია.

სავანის სანახების სახელებია: გიორგისეული, ბაყილო, ფილიფაური, იონჯა, სასახლე, ხოდაბუნები. სოფელში არის ცივი წყარო ღონღაძეების წყარო, სოფლის პერიფერიულ ნაწილში გაედინებიან: მდინარე ყვირილა, იზვარა და ლაშურა.

ავტორი: გიორგი დვალაშვილი

ყველა უფლება დაცულია