ანანურის კომპლექსი (ტაძარი და ციხე-ქალაქი _ XVI-XVII სს.) მდებარეობს დუშეთის რაიონში, ქ. დუშეთიდან 23 კმ-ში, მდინარე არაგვის ხეობაში, ჟინვალის წყალსაცავის ნაპირზე. ანანური იყო არაგვის ერისთავების რეზიდენცია (1743 წ-მდე), შედგებოდა: ზედა (XVII ს.) და ქვედა (XVIII ს.) ციხისაგან და მასში შემავალი საერო და საეკლესიო ნაგებობებისგან: ანანურის ციტადელის ხუთსართულიანი პირამიდული ტიპის კოშკი (XIV-XV სს.), ერთნავიანი ეკლესია `მკურნალი~ (XVI-XVII სს.), ღვთაების გუმბათოვანი ტაძარი (XVII ს. შუახანები) და მთავარი ტაძარი (1689 წელს ბარძიმ არაგვის ერისთავის ბრძანებით ააგო ქაიხოსო ბაღსარაშვილმა). მთავარი ტაძრის ფრესკული მხატვრობა ამჟამად საკმაოდ დაზიანებულია. კარ-ფანჯრებს გარს შემოუყვება ჩუქურთმიანი რელიეფური კომპოზიციები. 

ანანურის ციხის ციტადელი შედგება რამდენიმე კოშკისგან, რომელთაგან მხოლოდ სამხრეთის და დასავლეთის ცენტრალური კოშკებია ოთხკუთხა, ხოლო დანარჩენები ცილინდრული ფორმისაა. ციხის კედლები თავდაპირველად 5-6 მეტრს არ აღემატებოდა, მაგრამ შემდგომში მას დამატებული აქვს 2-3 მეტრი. ციტადელის ყველა კოშკი საბრძოლოა, მაგრამ აღჭურვილია საცხოვრებელი ელემენტებით. ციხის ყველაზე დიდი და გამორჩეული კოშკია `შეუპოვარი~. იგი შვიდსართულიანია. აღჭურვილი იყო სათოფეებით, საზარბაზნეებით და ლოდსატყორცნებით. ანანურის ციხეს ჰქონდა თავისი წყალსადენი, წყალი შემოჰყავდათ დასავლეთის კედლიდან და გროვდებოდა წყალსაცავებში. ანანურის ციხესიმაგრის დიდ სტრატეგიულ მნიშვნელობაზე მეტყველებს ის, რომ 1795 წ. კრწანისის ბრძოლაში დამარცხებულმა მეფე ერეკლემ სწორედ ანანურს შეაფარა თავი. ამჟამად ანანური ერთ-ერთი ყველაზე კარგად შემონახული ისტორიულ-კულტურული ძეგლია.