ბოდბეს მონასტერი _ მდებარეობს გარე კახეთში. იგი დაარსებულია ქართველთა განმანათლებლის წმ. ნინოს მიერ IV საუკუნეში. ბოდბის მონასტერს გამორჩეული ადგილი უკავია საქართველოს სულიერ ცხოვრებაში.

 

 ლეგენდა

მასშემდეგ რაც მეფე მირიანი და დედოფალი ნანა მოაქცია, წმ. ნინო ბოდბეში დასახლდა და განაგრძო მოღვაწეობა. წმინდანი აქვე აღესრულა. მეფე მირიანმა სვეტიცხოველში, ქრისტეს კვართის ახლოს მოისურვა მისი დაკრძალვა და ბოდბედან გადასვენება. გადმოცემის თანახმად ორასმა კაცმა ძვრა ვერ უყო წმინდანის მცირე სარეცელს და იქვე ბოდბეში დაკრძალეს. დამწუხრებული მეფე თავის სამეფოსთან ერთად ოცდაათი დღე გლოვობდა `სიობლესა თვისსა~. საფლავთან დიდძალი ხალხი შეკრებილიყო, რადგან მრავალი კურნება აღესრულებოდა. პირველი ტაძარი წმ. ნინოს ლუსკუმზე, `ფრიად დიდი~ და `ყოვლითა სამკაულითა~ შემკული, სწორედ მეფე მირიანმა ააგო. გარდაცვალების წინ კი ანდერძად დაუტოვა ნანა დედოფალს: `შენ, ნანა, თუ დაგცალდა, ჩემი სიკვდილის შემდეგ, სამეფო განძი ორად გაყავი და ერთი ნაწილი წმ. ნინოს საფლავს შესწირე, რათა უკუნისამდე შეუძვრელად ეგოს ეს ადგილი,~ მთავარეპისკოპოსს კი მეფე ევედრა განედიდებინა ბოდბე, რადგან პატივის ღირსი იყო ეს ადგილი.

 

იმ დროიდან მოყოლებული ბოდბის მონასტერი ქართველ მეფეთა და დიდებულთა უპირველესი ზრუნვის საგანი იყო. V საუკუნეში ვახტანგ გორგასალმა გაამშვენა და გააფართოვა ტაძარი, ხოლო სამნავიანი ბაზილიკის სახე მან VIII-IX საუკუნეებში მიიღო. XII საუკუნეში, დემეტრე I-ის მეფობის ხანაში, კიდევ ერთხელ შეიმკო წმ. ნინოს განსასვენებელი.

მოციქულთა სწორის საფლავი იმდენად პატივცემული იყო, რომ მონღოლებმა, რომლებმაც მიწასთან გაასწორეს მთელი ქვეყანა, დაუნგრეველი  დატოვეს ბოდბის ტაძარი. 

ბოდბის მონასტერი ოდითგანვე კულტურულ-საგანმანათლებლო კერასაც წარმოადგენდა. XVII საუკუნიდან აქ მოქმედებდა სასულიერო სასწავლებელი, რომელშიც გარდა საღვთისმეტყველო საგნებისა, საერო მეცნიერებებიც ისწავლებოდა. აქვე იყო საქართველოში ერთ-ერთი უმდიდრესი წიგნთსაცავი. XVIII საუკუნის II ნახევრიდან ბოდბეში დიდი და ძლიერი მამათა მონასტერი არსებობდა.

რუსი ეგზარხოსების მიერ ბოდბის ეპარქიის გაუქმებამდე მისი უკანასკნელი მღვდელმთავარი ცნობილი საეკლესიო მოღვაწე იოანე ბოდბელი (მაყაშვილი) იყო. იოანე ბოდბელის ღვაწლით 1823 წელს მოიხატა ტაძარი, გაკეთდა ახალი კანკელი, რომელიც დღემდეა შემორჩენილი, აშენდა საეპისკოპოსო სასახლე კარის ეკლესიითურთ. 1837 წელს, იოანე მაყაშვილის გარდაცვალებასთან ერთად ბოდბის ეპარქიაც გაუქმდა და მონასტერიცა და სემინარიაც მოიშალა. ამ დროიდან ბოდბეს არქიმანდრიტები განაგებდნენ. არქიმანდრიტ მაკარის დროს, 1862 წელს, დაიწყო სამსართულიანი სამრეკლოს მშენებლობა, რომელიც 1885 წელს მღვდელმონაზონ ნიკოლოზ მიქელაძის დროს დასრულდა.

XIX საუკუნის მიწურულს 1888 წელს რუსეთის იმპერატორმა ნიკოლოზ I-მა მოინახულა ბოდბე და მისი ბრძანებით 1889 წელს ამ ადგილას დედათა მონასტერი გაიხსნა, აქვე მოქმედებდა ქალთა სასწავლებელი. 1902-1906 წლებში მონასტრის წინამძღვარი იუვენალია II იყო (ერობაში თამარ მარჯანიშვილი, დიდ სქემაში თამარი, კოტე მარჯანიშვილის და, რომელიც წმინდანადაა შერაცხული რუსეთის ეკლესიის მიერ) საქართველოსათვის ამ უმძიმეს პერიოდში, როდესაც მთელი ძალით მიდიოდა გარუსების პოლიტიკა, თამარ მარჯანიშვილის ძალისხმევით ბოდბის ქალთა სასწავლებელში ქართულის სწავლა სავალდებულო გახდა. მისივე დამსახურებით ბოდბის ტაძარში მისი წინამძღვრობისას წირვა-ლოცვაცა და გალობაც ქართულად მიმდინარეობდა. 1906 წელს იმპერატორ ნიკოლოზ II-ის განკარგულებით ბოდბეს I კლასის მონასტრის წოდება მიენიჭა.

თუ როგორი იყო ბოდბის მონასტერი XX საუკუნის დასაწყისში, ცოცხალ წარმოდგენას გვიქმნის ოლივერ უორდროპის ერთი წერილი. იგი 1919 წელს სტუმრობდა მონასტერს და აღტაცებული წერდა ამ ვიზიტის შესახებ. 

1924 წელს კომუნისტებმა მონასტერი დახურეს. ბოდბის უკანასკნელი იღუმენია ნინო ვაჩნაძე, მიუხედავად მრავალგზის მუქარისა, მონასტერს არ შორდებოდა, თუმცა საბოლოოდ იძულებული გახდა ბოდბე მიეტოვებინა და თბილისში, ანჩისხატის ტაძართან, დასახლდა, სადაც გარდაიცვალა კიდეც. სამოციან წლებში ბოდბის უკანასკნელი წინამძღვარი, მისისვე ანდერძისამებრ მშობლიურ მონასტერში გადაასვენეს.